ატოპური დერმატიტი

ატოპური დერმატიტი არის ქრონიკული დერმატიტი, რომელიც ხასიათდება ქავილით და ტიპიური მორფოლოგიური ცვლილებებით კანზე. ძირითადად ახასიათებს ატოპიის ოჯახური ისტორია. ატოპური დერმატიტის სიმძიმის შეფასებისთვის დღეისათვის გამოიყენება ისეთი სისტემები, როგორიცაა: SCORAD, PO-SCORAD, ან EASI.

ატოპური დერმატიტის კლინიკური განვითარება მოიცავს 3 ფაზას:

• ინფანტილური – 0-2 წლამდე;

• ბავშვთა ფაზა – 2-12 წლამდე და

• მოზარდთა და მოზრდილთა ფაზა – 12 წლის ზევით.

ინფანტილური ფაზის დროს დამახასიათებელია კანის დაზიანება სახეზე და კიდურების გამშლელ ზედაპირებზე, ხოლო ბავშვთა ფაზის დროს კიდურების მომხრელ ზედაპირებზე. მოზარდებსა და მოზრდილებში კანის დაზიანება უპირატესად აღინიშნება ხელებზე, თავზე, კისერზე.

ზოგჯერ ატოპური დერმატიტის დროს კანის დაზიანებების გადაფარვა ხდება სხვადასხვა ფაზებში.

ინფინტილური ფაზა ხასიათდება ქავილით, ერითემით, პაპულებით, ვეზიკულებით, ექსუდაციით, ქერქების და ნაკაწრების არსებობით.

უფრო ქრონიკული დაზიანების დროს ბავშვთა ფაზაში პრევალირებს შესქელებული ლაქოვანი ელემენტები ლიქენიფიკაციით. ქსეროზი (მშრალი აქერცლილი კანი) გენერალიზირებული გავრცელებით (დამახასიათებელია ფილაგრინის გენის დეფექტისთვის).

ხშირად ატოპური დერმატიტი დროს ქავილის გამო ადამიანს ერღვევა ძილი, ეძაბება ნერვიული სისტემა.

ატოპური დერმატიტის სიმძიმე შეიძლება შეფასდეს ვიზუალურად:

• მსუბუქი ფორმა – ხასიათდება კანის სიმშრალით, სხეულის ზოგიერთ არეებში, მცირე ჰიპერემიული უბნებით, ძილსა და ფსიქო-სოციალურ გარემოზე უმნიშვნელო ზემოქმედებით;

• საშუალო სიმძიმე – ხასიათდება ხშირი ქავილით, ბევრი ჰიპერემიული უბნით კანზე, ქავილის გამო ძილის ხშირი დარღვევით, ადამიანის ფსიქო-სოციალურ გარემოზე საშუალო ზემოქმედებით;

• მძიმე ფორმა – ხასიათდება კანის დაზიანებით სხეულის ფართო უბნებზე, ძლიერი ქავილით, კანის ჰიპერემიითა და შესქელებული უბნებით კანზე, ნაკაწრებით, ქერქოვანი წარმონაქმნებით, პიგმენტური და დეპიგმენტური უბნებით, დამახასიათებელია

ძილის დარღვევა და ძლიერი გავლენა დამიანის ფსიქო-სოციალურ აქტივობაზე.

სტიგმის სახით გვხვდება ე.წ. დენი-მორგანის ნაოჭები – ჰორიზონტალური ნაოჭები ქუთუთოების ქვეშ, ასევე დაღარული ხელისა და ფეხის გულები, დეპიგმენტირებული ლაქები, თეთრი დერმოგრაფიზმი და ხეილიტი (ტუჩების გაღიზიანება), შეიძლება ახლდეს იქტიოზი და კერატოზიც.

უფრო მოზრდილ ასაკში ასეთ ადამიანებს შესაძლოა განუვითარდეს ბრონქული ასთმა და ალერგიული რინიტიც.

ატოპური დერმატიტიის გამართულებელ ფაქტორებს წარმოადგენს ოქროსფერი სტაფილოკოკის გააქტიურება (იმპეტიგო), კონტაგიოზური მოლუსკის თანდართვა, ჰერპეს ვირუსით კანის დაინფიცირება, სოკო მალაშეზიას (Malassezia) გააქტიურება (უპირატესად მოზრდილებში).

ატოპური დერმატიტი ზოგჯერ კლინიკურად შეიძლება წააგავდეს კანის სხვა დაავადებებს, როგორიცაა ფსორიაზი, ინფექციები, სიმსივნეები, მეტაბოლური გენეტიკური, ან აუტოიმუნირი დარღვევები.